Çətin uşaqlığın beyinə necə təsir etdiyi məlum olub

Sinqapur Klinik Elmlər İnstitutunun alimləri erkən uşaqlıqda müxtəlif çətinliklərlə üzləşmiş insanın beynində nə baş verdiyini müəyyən ediblər.

“Birxeber.Az” xəbər verir ki, tədqiqat “Nature Mental Health” elmi jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatın həmmüəllifi Ay Pen Tan bildirib ki, həyatın erkən dövründə mənfi şərtlərə məruz qalma bədənə uzunmüddətli, yetkinlik yaşına qədər həm psixi, həm də fiziki sağlamlığa təsir göstərir. Onun sözlərinə görə, son araşdırmalar göstərir ki, bu təsirlər beynin inkişaf sürətini dəyişdirir.

Komanda 549 uşağın neyroimoqrafiyasının məlumatlarını araşdırıb. Belə ki, 4,5, 6 və 7,5 yaşlarında olan uşaqlar maqnit rezonans tomoqrafiyasından keçiblər. Metodologiyanın mahiyyəti beyindəki struktur-funksional əlaqəni - beynin strukturu və funksiyası arasındakı əlaqəni əks etdirən göstəricini təhlil etmək idi.

Bu tədbir xüsusilə faydalıdır, çünki neyrooplastiklik, yəni beynin yeni təcrübələrə cavab olaraq uyğunlaşma və yenidən təşkil etmək qabiliyyəti haqqında məlumat verir.

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, müxtəlif həyat çətinliklərinə çox məruz qalan uşaqlarda beyin inkişafı sürətli olub. Bu tendensiya daha çox məktəbəqədər dövrdə, beynin yetkinləşməsi, idrak və emosional bacarıqların mənimsənilməsi üçün kritik bir dövrdə güclü olur.

Çətinliyə cavab olaraq sürətləndirilmiş beyin inkişafı mənfi şərtlərin öhdəsindən gəlmək üçün uyğunlaşma mexanizmi kimi xidmət edə bilsə də, daha sonra potensial yüklənmə və geriləmə gətirir.

Tədqiqatın nəticələri göstərir ki, bu cür sürətli yetkinləşmə neyrooplastiklik potensialını məhdudlaşdıra, potensial olaraq daha yüksək beyin funksiyalarının inkişafına təsir edə və insanları yetkinlik dövründə idrak və psixiatrik pozğunluqlarla bağlı problemlərə meylləndirə bilər.