AQTA soğan təsərrüfatlarında monitorinq aparıb, nöqsanlar aşkarlanıb

Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) fitosanitar müfəttişləri Ağdam, Ağcabədi və Bərdə rayonlarının ərazisində yerləşən 25 soğan təsərrüfatında monitorinqlər aparıb.

Bu barədə "Birxeber.Az"a AQTA-dan məlumat verilib.

Qeyd olunub ki, Ağdam rayonunda saxlanma yerlərindəki soğanın çürüməsi barədə daxil olan müraciət və Milli Monitorinq Planına əsasən həyata keçirilən monitorinqlər zamanı torpaqdan, həmçinin yetişdirilən və 2 anbarda saxlanılan soğan məhsulundan nümunələr götürülüb. 78-i karantin-ekspertiza, 67-si PZR olmaqla, ümumilikdə 145 nümunə müvafiq laboratoriyaya təqdim edilib. Laborator müayinələrin nəticələrinə əsasən, 1 təsərrüfatdan götürülmüş torpaq nümunəsində qızılı kartof nematodu, 2 anbardan götürülmüş nümunədə qara kiflilik, 1 təsərrüfata məxsus sahədən götürülmüş məhsulda soğan kök gənəsi, 6 təsərrüfatda tütün tripsi, 6 təsərrüfatda isə soğan yarpağının çürüməsi xəstəliyi aşkarlanıb.

Laborator nəticələrin, o cümlədən simptomların təhlili göstərir ki, hazırda soğan sahələrində mövcud olan problemin əsas səbəbi tütün tripsi (Thrips tabaci) və onun zədələdiyi toxumalarda inkişaf edən göbələk mənşəli ikincili infeksiya-soğan yarpağının çürüməsi (Stemphylium vesicarium) xəstəliyidir. Bununla yanaşı, tütün tripsi əsas olmaqla, digər sorucu həşəratların səbəb olduğu göbələk və virus mənşəli bitki xəstəliklərinin, eləcə də soğan məhsulunun saxlama şərtlərinə əməl edilməməsinin bu problemi yaratdığı istisna olunmur.

AQTA soğan yetişdirən təsərrüfat sahiblərinin nəzərinə çatdırır ki, tütün tripsi ilə mübarizə məqsədilə zərərverici ilə sirayətlənmiş bitki qalıqları sahədən çıxarılmalı və məhv edilməli, sahə alaq otlarından təmizlənməlidir. Mübarizənin səmərəli təşkil olunması üçün yetkin fərdlərin çıxışının dəqiq müəyyən edilməsi məqsədilə feromon tələlərdən istifadə olunması məqsədəuyğundur. Bitkinin 3-5 yarpaq mərhələsində bir bitkidə 6-10 sürfə aşkar edilərsə, kimyəvi mübarizəyə başlanıla bilər. Kontakt təsirli preparatların nimfalara qarşı həmişə effektli olmaması nəzərə alınaraq, kimyəvi mübarizənin preparatın istifadə təlimatına uyğun olaraq müəyyən intervalla təkrarlanması tövsiyə edilir. Həmçinin yetkin fərdlərdə və sürfələrdə davamlılığın yaranmaması məqsədilə kontakt və sistem təsirli insektisidlərdən növbəli şəkildə və tətbiq reqlamenti nəzərə alınmaqla istifadə edilməlidir. Eyni zamanda tütün tripsi aşkarlanan sahələrdə ən azı 3 il ərzində növbəli əkin həyata keçirilməlidir. Payızda torpaq dərin şumlanmalıdır.

Qeyd edək ki, tütün tripsinin yetkin fərdləri və sürfələri bitkinin şirəsi ilə qidalanır. Tütün tripsi saxlama zamanı məhsulun yaşıl yarpaqları ilə yanaşı, soğanağa da zərər verir. Sürfə bitki qalıqlarında, sahib bitkilərdə, torpağın üst qatında, eyni zamanda anbarlarda saxlanılan soğan məhsulunun quru pulcuqlarının altında qışlayır.